Koszty ogrzewania domu podgrzewania ciepłej wody użytkowej stanowią zdecydowanie największy udział w rocznym bilansie zakupu paliw i nośników energii, w domu mieszkalnym – przeciętnie od 70 do 80%. Zazwyczaj nie więcej niż 20-30% kosztów zakupu nośników energii wynika z użytkowania w domu urządzeń elektrycznych i oświetlenia. Dlatego efektywnie pracujący system grzewczy, uzupełniony na przykład o Odnawialne Źródła Energii, jak instalacja solarna, czy też pompa ciepła, zmniejsza w decydujący sposób obciążenie finansowe gospodarstwa domowego.

Koszty ogrzewania domu i podgrzewania ciepłej wody użytkowej zależą od wielu czynników, także od sposobu użytkowania systemu grzewczego. Samo obniżenie wymaganej temperatury pomieszczeń o 1°C, powoduje zmniejszenie zużycia paliwa o około 6%. Brak dbałości o kocioł grzewczy, może skutkować zanieczyszczeniem jego powierzchni grzewczych zarówno po stronie spalinowej, jak i wodnej. Spada wówczas skuteczność przekazywania ciepła do wody grzewczej, a podniesienie temperatury spalin o 20°C, obniża sprawność pracy o około 1%. Na zapotrzebowanie ciepła odgrywa także wpływ zawilgocenie przegród budynku, podwyższone szczególnie po zakończeniu jego budowy. Innym istotnym czynnikiem wpływającym na zapotrzebowanie ciepła pozostaje także sposób wentylowania pomieszczeń – szczególnie przy typowej wentylacji naturalnej – intensywność i długość wietrzenia.

W oparciu jednak o standardowe założenia dla sprawności pracy systemów grzewczych, przeciętne wskaźniki zapotrzebowania ciepła dla wybranych typów budynków oraz aktualne ceny paliw i nośników energii, możliwe jest oszacowanie kosztów eksploatacji wybranych systemów, co może stanowić ułatwienie w podejmowaniu decyzji o jej wyborze. Jest to o tyle istotne, że wybór rozwiązania będzie miał wieloletnie skutki dla budżetu domowego. System grzewczy jest przewidywany do pracy minimum 15-20-letniej, a efektywne rozwiązania są w stanie zwrócić podwyższone koszty eksploatacji nawet w okresie 5-10 lat.

Porównanie względnych kosztów ogrzewania domu oraz podgrzewania ciepłej wody użytkowej (02.2022)

Porównanie względnych kosztów dla przykładu budynku niskoenergetycznego 140 m², z podgrzewaniem 240 litrów/dzień ciepłej wody użytkowej od 10 do 45°C, 325 dni, z uwzględnieniem 5% strat w układzie cyrkulacji. Wartość 100% dla najwyższych kosztów eksploatacji w oparciu o energię elektryczną (grzejniki oraz bojler elektryczny).

Objaśnienia i założenia dla obliczeń kosztów eksploatacji systemów grzewczych:

• Ceny paliw i energii elektrycznej przyjęto dla 02.2022r.
• Cena gazu ziemnego – wg taryf PGNiG dla obszaru taryfowego warszawskiego, dla taryf W-2.2 i W-3.6 wynosi od 2,59 do 2,82 zł/m³ zależnie od zużycia gazu ziemnego i taryfy, aktualna stawka VAT od 01.02.2022 wynosi 0%.
• Cena oleju opałowego – średnia dla 02.2022, 4,81 zł/dm³ (cdc24.pl)
• Cena gazu płynnego – średnia dla 02.2022, propan 12,21 zł/m³ (własny zbiornik, chemline.pl)
• Cena węgla – ceny zakupu (skladopalu.net) dla dostawy luzem: ekogroszek 1900 zł/t, miał 1500 zł/t
• Cena energii elektrycznej w taryfie G11 średnio 0,66 zł/kWh (cena-pradu.pl)
• Cena energii elektrycznej w taryfie G12w średnio 0,53 zł/kWh (szczyt/poza szczytem 40/60%, cena-pradu.pl, eko-blog.pl)
• Cena drewna opałowego z transportem: drewno 290 zł/mp. (skladopalu.net), pelety 1960 zł/t (pelet.com.pl)

Wartości opałowe paliw: gaz ziemny 10,29 kWh/m³ (ciepło spalania), gaz płynny 25,6 kWh/m³, olej opałowy 10,09 kWh/dm³, miał węglowy 6,66 kWh/kg, węgiel ekogroszek 7,22 kWh/kg, drewno opałowe 3,4 kWh/kg, pelety 5,36 kWh/kg

Przyjęto sprawności średnioroczne źródeł ciepła potwierdzone w praktyce.

• Kocioł gazowy starego typu: w trybie pracy na ogrzewanie 70%, w trybie pracy na wodę użytkową 60%
• Kocioł gazowy niskotemperaturowy: 85%/80%
• Kocioł gazowy kondensacyjny: 109%/100%
• Kocioł olejowy niskotemperaturowy: 88%/70%
• Kocioł olejowy kondensacyjny: 105%/95%
• Kocioł na gaz płynny kondensacyjny: 107%/98%
• Kocioł węglowy na miał: 60%/50%
• Kocioł węglowy na ekogroszek: 75%/50%
• Kocioł na drewno: 80%/50%
• Kocioł na pelety: 88%/70%
• Pompa ciepła solanka/woda: SCOP 5,46/4,64 (flexoTHERM VWF, kalkulator PORT PC)
• Pompa ciepła powietrze/woda: SCOP 3,90/3,90 (aroTHERM VWL, kalkulator PORT PC)
• Grzejniki: brak strat (ciepło oddawane w całości do pomieszczeń)
• Grzałki elektryczne: brak strat (grzałki zanurzone w wodzie)

W przypadku kotłów stojących na paliwa stałe, sprawność w trybie podgrzewania ciepłej wody użytkowej, ulega znacznemu zmniejszeniu poza sezonem grzewczym. Zwiększają się wówczas znacznie straty rozruchowe i postojowe kotła. Sprawność kotła kondensacyjnego oraz pompy ciepła wskutek podwyższenia temperatury roboczej w trybie podgrzewania ciepłej wody użytkowej, również ulega obniżeniu.

W wariantach współpracy z instalacją solarną, przyjęto, że pokrywa ona 60% rocznego zapotrzebowania ciepła dla podgrzewania ciepłej wody użytkowej. W wariancie współpracy kotła z bojlerem elektrycznym (sytuacja, gdy kocioł węglowy zostaje wyłączony latem na rzecz włączenia bojlera) przyjęto, że praca bojlera ma miejsce w okresie 5 miesięcy – poza sezonem grzewczym.

Obliczenia kosztów eksploatacji systemów grzewczych mają charakter poglądowy.